Post by: Jan Lalek, Andrzej Rybczyński, Krzysztof Jeżowski
Testy MacAdama
MacAdam przeprowadził testy dla wybranych 25 punktów odniesienia na diagramie chromatyczności CIE 1931, w wyniku których ustalił granice wokół wybranych punktów, w których przeciętny obserwator zaczął zauważać różnice kolorów w odniesieniu do punktu odniesienia. Testy przeprowadzono wzdłuż różnych kierunków zmiany koloru. Testy wykazały, że punkty graniczne rozróżnialności kolorów, w których pewien procent badanych zaczął zauważać różnicę kolorów, tworzą elipsę wokół punktu odniesienia. Elipsy różnią się wielkością w zależności od położenia punktu odniesienia na wykresie chromatyczności. Wymiary elips są najmniejsze dla koloru niebieskiego, a największe dla koloru zielonego. Wymiar elipsy zależy również od zakładanej frakcji populacji zauważającej różnicę kolorów. Im wyższy stopień elipsy, tym większe prawdopodobieństwo, że różnica kolorów będzie zauważalna.
Stopień 1 elipsy MacAdama (sd = 1,0) - 68,26% osób zauważy niewielką różnicę kolorów
Stopień 2 elipsy MacAdama (sd = 2,0) - 95,44% osób zauważy niewielkie różnice w kolorze.
Stopień 3 elipsy MacAdama (sd = 3,0) - 99,44% osób zauważy różnicę kolorów.
Model matematyczny stworzony na podstawie badań MacAdama pozwala na wyznaczenie elipsy danego stopnia dla wybranego punktu na wykresie chromatyczności CIE 1931. Oprogramowanie GL Optic Spectrosoft na podstawie wyniku pomiaru pozwala określić, w którym stopniu elipsy MacAdama znajduje się badane źródło względem przyjętego punktu odniesienia.
W rzeczywistych warunkach szanse na dostrzeżenie różnic kolorystycznych zależą od wielu czynników, takich jak indywidualna wrażliwość na bodźce wzrokowe, intensywność źródła światła, warunki oświetleniowe, kolory obserwowanych obiektów itp.
Im mniejszy stopień elipsy, w której znajduje się źródło światła, tym większa jednorodność jego koloru względem punktu odniesienia.
Jak interpretować elipsy MacAdama w praktyce?
Opisowo, różnice w postrzeganiu kolorów w zależności od stopnia elipsy MacAdama można opisać następująco.
1 Elipsa MacAdama: ta wartość oznacza bardzo wysoką jednorodność. Różnice kolorów są ledwo zauważalne; kolory wydają się niemal identyczne dla przeciętnego obserwatora.
2 elipsy MacAdama: ta wartość oznacza wysoką jednorodność kolorów, ale już z większą możliwością zauważenia różnic kolorystycznych. Dla przeciętnego obserwatora kolory nadal wydają się dość jednolite, ale porównując dwa różne źródła światła, różnice kolorów mogą być dość zauważalne.
3 elipsy MacAdama: Wartość ta jest uznawana za standardową dla większości zastosowań. Różnice w kolorach są zauważalne, ale nie są na tyle duże, aby znacząco wpłynąć na jakość oświetlenia.
4 elipsy MacAdama: ta wartość wskazuje na dość niską jednorodność kolorów, a różnice kolorów są już dość wyraźne. Dla przeciętnego obserwatora kolory będą już wydawać się dość niejednorodne i mogą wpływać na jakość oświetlenia.
5 elips MacAdama: Wartość ta wskazuje na niską jednorodność kolorów. Różnice w kolorach są bardzo wyraźne i negatywnie wpływają na jakość oświetlenia.
6 i 7 elips MacAdama: wartości te wskazują na bardzo niską jednorodność kolorów. Różnice kolorów są ekstremalne i wpływają na jakość oświetlenia w znaczący i negatywny sposób. Źródła światła, które mieszczą się w tych elipsach, nie powinny być używane w profesjonalnych zastosowaniach.
Zgodnie z wymaganiami ECODESIGN, do sprawdzenia jednorodności kolorów wykorzystuje się co najmniej 10 próbek. Testowane jest odchylenie od punktu centralnego chromatyczności (cx i cy) zadeklarowanego przez producenta lub importera, wyrażone w rozmiarze (stopniach) elipsy MacAdama utworzonej wokół punktu centralnego chromatyczności (cx i cy).
Arkusze danych niektórych producentów zawierają termin SDCM, który w tych publikacjach oznacza elipsę MacAdama. Termin ten jest niezgodny z wytycznymi zawartymi w dokumentach normatywnych.
